orzechy

ZADOMOWIENIE

www.antoniorzech.eu

listopad 2018

11 LISTOPADA / PAŹDZIERNIK / BLOG 2009-2016 / KONTAKT

CIESZMY SIĘ KAŻDĄ CHWILĄ...

Mój ulubiony filozof, który jak mało kto znał Życie, napisał:

"fakt, iż ludzie wymyślili system,

gdzie silny wykorzystuje swą siłę, by zaopiekować się słabszym,

a nie go niszczyć - jest tak nadzwyczajny,

że cieszmy się każdą chwilą".

Ortega y Gasset, Bunt mas 1995

8 LISTOPADA / PAŹDZIERNIK / BLOG 2009-2016 / KONTAKT

CZARNA DZIURA NA ZIEMI

Gdy gwiazda kończy swój żywot, zapada się w sobie, zmniejsza się, ale jej masa rośnie. Tym samym zwiększa się też i przyciąganie. W pewnym momencie jest ono tak duże, że nawet światło nie potrafi się oderwać od powierzchni a więc gwiazda przestaje być widoczna na zewnątrz, powstaje "czarna dziura".

To wynikało z równań Einsteina.

Skoro grawitacja czarnej dziury jest tak ogromna, to musi ona oddziaływać na sąsiednie gwiazdy. I rzeczywiście, odkrywano coraz to nowe układy ciał niebieskich, z których jedno jest skryte. Najsłynniejszą taką parę stanowi Cygnus X-1, czyli czarna dziura i błękitny nadolbrzym w gwiazdozbiorze Łabędzia.

W roku 2015 zarejestrowano też fale grawitacyjne powstałe podczas zlewania się dwóch czarnych dziur w jedną.

Grupa rosyjskich astrofizyków kierowana przez twórcę radzieckiej bomby atomowej, Jakowa Zeldowicza wyliczyła, że czarna dziura wirując emituje słabe promieniowanie. Nie uwierzył w to Hawking i by dowieść, że Rosjanie się mylą, wykonał własne obliczenia. W rezultacie nie tylko potwierdził wynik Zeldowicza, ale ustalił, że jest to promieniowanie cieplne, które wydostaje się także gdy czarna dziura pozostaje w spoczynku.

Wzór na jej temperaturę łączy ze sobą trzy rozdzielne światy: termodynamikę (T), grawitację (G) i mechanikę kwantową ze stałą Plancka (h).

wzór na grobie Hawkinga

W roku 1980 kanadyjski fizyk Wiliam Unruh wykazał, że ten matematyczny opis promieniowania czarnej dziury odpowiada zachowaniu fal dźwiękowych w poruszającym się płynie.

W tych dniach naukowcy ze słynnego Technionu w Haifie po raz pierwszy zmierzyli temperaturę opisaną wzorem Hawkinga. Z 8 000 atomów rubidu schłodzonych do ułamka stopnia powyżej zera bezwzględnego, utworzyli ciecz, tzw. kondensat Bose-Einsteina. Następnie impulsami laserowymi wprawili ją w ruch, dzięki czemu powstał horyzont jak wokół czarnej dziury. Wyznacza go granica, spoza której nie ma powrotu. Fluktuacje gęstości tej cieczy jako fale dźwiękowe odpowiadają promieniowaniu we wzorze Hawkinga.

Dzięki analogii, czarna dziura z odległych przestworzy została przeniesiona na Ziemię do laboratorium, w którym można ją badać doświadczalnie.

6 LISTOPADA / PAŹDZIERNIK / BLOG 2009-2016 / KONTAKT

JAK ZMIENIĆ SZKOŁĘ?

Skończyłem czytać książkę Bartłomieja Sienkiewicza p.t. Państwo teoretyczne.

Na pewno jest to jeden z najbardziej świadomych polityków, który nie skupia się na personaliach i wałkowaniu co kto powiedział, tylko opisuje głębsze procesy.

Miałem jednak wrażenie, że wiele razy już to gdzieś wcześniej czytałem.

Autor wzywa, by obok krytyki głosić także swój własny, pozytywny program. Gdy jednak przechodzi do konkretów, to niewiele ma tu do powiedzenia.

Naszkicuję więc program dotyczący edukacji, której Sienkiewicz poświęca cały pierwszy rozdział książki.

Uczniowie dziś są całkowicie zanurzeni w sieci, tymczasem w szkole ciągle jeszcze przewracają karteluszki i piszą kartkówki.

Nauczyciele przygotowują się do lekcji - Lund 2002.

Zdjęcie to złożyłem z trzech oddzielnych fotografii i jednego okna.

Dwadzieścia lat temu sprawdziłem niewyczerpane możliwości jakie daje korzystanie z Internetu. Połowa moich uczniów miała już wtedy własne strony WWW. Wszyscy pisaliśmy na jednej wspólnej a ja cały program i materiały przenosiłem do komputera.

Przede wszystkim jednak Internet pozwala na rewolucyjną zmianę dydaktyki: uczniowie mogą sami wyszukiwać potrzebne fakty i prezentować je innym. Nauczycielom wystarczy spis celów nauczania (tak było w Szwecji). Lekcje byłyby wtedy warsztatami prowadzonymi na materiale z rzeczywistego świata młodych a nie narzuconą im przez polityków papierkową fikcją.

Otwiera się też nieskończone pole do współpracy z klasami w różnych szkołach, także tymi za granicą. Widziałem projekcję uczniów z Hawajów, którzy o Szwecji uczyli się korespondując ze szwedzką klasą.

Oczywiście, najpierw trzeba całkowicie skomputeryzować szkoły i dokształcić nauczycieli, ale ten wydatek zwróciłby się nam wszystkim stokrotnie.

PRZYKŁAD PAPIERKOWEJ FIKCJI

Nauczycielka w szkole zadała, co jej kazano.

Uczennica w domu skorzystała z Internetu

i wyszła z tego absurdalna hybryda.

2 LISTOPADA / PAŹDZIERNIK / BLOG 2009-2016 / KONTAKT

MIĘTA TAŃCZY

Urszula Zajączkowska przez 19 dni fotografowała

jak rośnie mięta. Czasem czubek rośliny zataczał okręgi. Działo się to wtedy gdy Księżyc zbliżał się lub oddalał od Ziemi. Największe były one w nowiu lub w pełni. Gdy natomiast zmieniał kierunek, mięta gubiła orientację i bazgrała jak dwuletnie dziecko.

Wzrost rośliny zależy od przyśpieszenia grawitacyjnego, które wynika z położenia Księżyca.

Te ruchy nutacyjne są indywidualną cechą nie tylko każdego gatunku, ale także każda mięta rosnąc, tańczy inaczej.

Można powiedzieć, że ma własną indywidualność.

1 LISTOPADA / PAŹDZIERNIK / BLOG 2009-2016 / KONTAKT